Serie over de ontwikkelingen in de Nederlandse architectuur na 1900
Deze serie is inmiddels begonnen. U kunt zich nog steeds inschrijven. Dan ontvangt u zo snel mogelijk, maar in ieder geval op de eerstvolgende werkdag, een link om eerdere aflevering(en) terug te kijken.
Vanaf dinsdag 2 maart verzorgt de Haagse architectuurhistoricus Marcel Teunissen een speciaal voor Historizon ontwikkelde, chronologisch opgebouwde serie lezingen over de Nederlandse architectuur na 1900. Stijlontwikkeling wordt daarbij gezien in het licht van bouwtechnische, sociale en politieke veranderingen per tijdvak.
Over Marcel Teunissen
Marcel Teunissen (Den Haag, 1961) is als architectuurhistoricus gespecialiseerd in de Haagse en Rotterdamse architectuur en stedenbouw van de 19de en 20ste eeuw. De laatste jaren heeft hij zich toegelegd op de architectuur van Nederlandse ziekenhuizen. Hij is sinds 2008 actief als zelfstandig onderzoeker, docent, studentenbegeleider, publicist en excursiesleider. Van zijn hand verschenen onder meer de boeken Schoone Eenheid (2008), Welstand en Monumentenzorg in Den Haag (2010), Chinese Muur. 50 jaar (2015), De Papaverhof van Jan Wils (2017), 100 jaar Nieuwe Haagse School (2018) en 100 jaar modern Den Haag.
Basis opzet:
- Uitzendingen op dinsdagavonden om 19.30 uur en duurt steeds maximaal 1,5 uur
- Alle uitzending zijn ook weer terug en/of later te kijken.
- Per uitzending verzorgen we extra informatie om u verder in het onderwerp te verdiepen.
Hieronder vindt u het complete programma: Ga direct naar het aanmeldformulier >>
-
- Dinsdagavond 2 maart om 19.30 uur Tijdvak: 1900-1918
De in de loop van de negentiende eeuw ontwikkelde neostijlen bleven de eerste decennia van de twintigste eeuw de bouwkunst domineren, vooral in openbare gebouwen. Dat het verleden niet langer voor alle architecten het belangrijkste uitgangspunt vormde, bleek onder meer uit de art nouveau. Ook het baksteenexpressionisme van de Amsterdamse School putte haar vormentaal uit andere inspiratiebronnen. Door de eerste Woningwet van 1901 werd de volkshuisvesting voor veel architecten een nieuwe opgave. Die vroeg om stedenbouwkundige visie en een rationele aanpak van de woningbouw. H.P. Berlage manifesteerde zich als leidsman. - Dinsdagavond 9 maart om 19.30 uur Tijdvak: 1918 – 1940
Ondanks de neutraliteit had de Eerste Wereldoorlog met woningnood en schaarste aan bouwmaterialen impact op de Nederlandse bouwkunst. De behoefte aan vernieuwing kreeg uitdrukking door een toenemende invloed van avant-garde bewegingen als De Stijl en een toenemende culturele uitwisseling met geestverwanten in het buitenland. Het organisch expressionisme van de Amsterdamse School kreeg met de Nieuwe Haagse School een geometrisch pendant. Het architectuurdebat leidde tot een polarisatie van standpunten tussen enerzijds de vertegenwoordigers van het Nieuwe Bouwen en anderzijds de traditionalisten van de Delftse School. Legio architecten kiezen voor een gematigd moderne middenpositie. - Dinsdagavond 16 maart om 19.30 uur Tijdvak: 1940 – 1965
Onder hoge druk van de woningnood en een snelle bevolkingstoename zette de rationalisering van het bouwproces door. De ruimte voor architectonische expressie werd steeds beperkter, wat ten koste ging van lokale bouwstijlen. Modernisten en traditionalisten waren veelal genoopt tot samenwerking, hetgeen zijn neerslag vond in de zogenaamde shake-hands stijl. Door systeembouw en een steeds transparanter gevelbeeld werd de tot 1940 zo dominante baksteen steeds minder bepalend voor het aanzien van de gebouwde omgeving. - Dinsdagavond 23 maart om 19.30 uur
Tijdvak: 1965 – 1985
Na het aanbreken van de zogenaamde nieuwe welvaart zette de schaalvergroting in stedenbouw en architectuur verder door. Evenwel rees ook de kritiek op de eenvormigheid en werd het gemis aan ‘de vooroorlogse gezelligheid’ steeds sterker. Architecten als Aldo van Eyck en Herman Hertzberger zetten zich binnen de Forumgroep in voor architectuur van de menselijke maat. In de loop van de jaren zeventig leidden hun inspanningen tot het structuralisme, later als ‘de nieuwe kneuterigheid’ bestempeld. Deze bouwstijl werd ook bepalend voor de eerste fase van de stadsvernieuwing. Op hoogbouw rustte een soort banvloek. - Dinsdagavond 30 maart om 19.30 uur
Tijdvak: 1985 – 2000
Vooral in de oude buurten leidde de woonervenstructuur van het structuralisme tot verbrokkeling tussen stedenbouw en architectuur. Het postmodernisme bekritiseerde bovendien de beeldloosheid en pleitte ervoor dat in principe elke vorm en kleur in de architectuur legitiem is. De rehabilitatie van het gesloten bouwblok en helder gedefinieerde stedenbouwkundige ruimten werden bepalend voor de stadsvernieuwing van de tweede fase, waarin steeds meer aandacht kwam voor de stad als geheel. De rijksoverheid stuurde erop aan rekenschap te geven aan de compacte stad. Dit kwam tot uiting in functiemenging, transformaties van erfgoed, ensembles van gebouwen en complete (vaak industriële) terreinen. Om in de noodzakelijke nieuwe uitbreidingen het Nederlands landschap zo veel mogelijk te sparen, werden de Vinexwijken gepland. - Dinsdagavond 6 april om 19.30 uur Tijdvak: 2000 – 2020
De laatste decennia lijkt Nederland wat betreft bouwstijlen steeds meer ‘een architectonische supermarkt’ te worden. Naast verschillende retrostijlen manifesteerden zich onder meer hightech, blob en parametrische architectuur. Mede door de globalisering is het lastiger geworden architecten te herkennen aan de hand van stilistische kenmerken. Ook hebben steeds strengere eisen van energiezuinigheid en duurzaamheid, alsmede de roep om circulair bouwen consequenties voor de verschijningsvorm van gebouwen. Andere hoofdthema’s van de eenentwintigste eeuw vormen verdichting, vergroening, meervoudig grondgebruik en transformaties van het bestaande. - Kosten en inbegrepen
- Deelname aan deze cursus kost € 75,-.
- Dinsdagavond 2 maart om 19.30 uur Tijdvak: 1900-1918
-
- De live uitzending van elke lezing is op de genoemde dinsdagavonden om 19.30 uur. De lezingen worden opgenomen en zijn ook op een later moment terug te kijken.
Deze serie is inmiddels begonnen. U kunt zich nog steeds inschrijven. Dan ontvangt u zo snel mogelijk, maar in ieder geval op de eerstvolgende werkdag, een link om eerdere aflevering(en) terug te kijken.
-
- Aanmelden: Via onderstaand formulier kunt u zich voor deze cursus aanmelden en betalen via I-deal of creditcard. Voor vragen kunt u e-mailen naar: info@historizon.nl