Een interview:
Allereerst: waarom dat boek?
Ik kwam in een boekhandel in New York The Boilerplate Rhino tegen, een boek van David Quammen, die ik kende van het prachtige Het Lied van de Dodo. Ik las er een verhaal over een vaartocht die hij had gemaakt over de Banda zee in Indonesië langs vijf minuscule eilandjes, die eens het toneel waren geweest van een hevige strijd tussen Nederland en Engeland. De reden: het was de enige plek op aarde waar vierhonderd jaar geleden nootmuskaat was te vinden. En nootmuskaat was in die tijd een uiterst dure specerij. Daar wilde ik, als afgestudeerd historicus en politicoloog, alles van weten. Het resultaat werd een boek waarin alle aspecten van dat wonderbaarlijke nootje aan de orde komen.
Je bent op de Banda-eilanden geweest?
Ja, vanzelfsprekend. Want ik wilde de eilanden met eigen ogen aanschouwen. De Lonely Planet, toch wel zo’n beetje de moeder aller reisgidsen, riep in 2010 de Banda-eilanden uit tot het mooiste gebied van Indonesië. Ik kan het er alleen maar mee eens zijn.
Wat maakt de eilanden uniek?
De schoonheid van de eilanden zelf. En natuurlijk al het historisch erfgoed dat er nog te vinden is: de forten, de poorten van plantages, de oude kerk met grafzerken, het gouverneursgebouw. Er is zelfs een buste te vinden van koning Willem III. En er is nog veel meer. Ik heb al vaker door Indonesië gereisd en nergens vond ik zoveel terug van de Nederlandse aanwezigheid in onze voormalige kolonie. Het is zelfs zo indrukwekkend dat er plannen zijn om de Banda-eilanden op de Werelderfgoedlijst van de Verenigde Naties te zetten.
Jan Pieterszoon Coen speelde een hoofdrol bij de verovering van de Banda-eilanden. In Nederland is hij op z’n minst omstreden, maar hoe zit dat op de eilanden zelf?
Daar was ik natuurlijk ook erg benieuwd naar en ik heb het veel mensen gevraagd, maar ik kreeg steevast als antwoord dat het al zo lang geleden is, dat het er niet meer toe doet. ‘That’s history’, zeiden ze altijd.
Vreemd is dan wel weer dat er in het plaatselijke museum een schilderij hangt, waarop de slachtpartij staat afgebeeld die Jan Pieterszoon Coen liet aanrichten. Het is een uiterst bloederig werkje, inclusief afgehakte hoofden en handen, waar maar weinig aan de verbeelding wordt overgelaten.
Kun je iets vertellen over je verblijf aldaar?
Ik logeerde in Cilu Bintang Estate, een mooi, ruim hotel dat wordt gerund door Abba en zijn vrouw. Het is voorzien van alle comfort en dat is heerlijk als je de hele dag onderweg bent geweest. Abba was zeer behulpzaam bij mijn zoektocht naar informatie. Zijn vrouw bestiert de keuken en dat doet ze zo goed dat het elke avond weer een feest was om er te eten.
Wat maakte het meeste indruk op jou?
Dat is moeilijk te zeggen. Het is de combinatie van alles: de eilanden, de mensen, de historie die er nog zo tastbaar is. Als ik toch iets specifieks moet noemen dan maar Benteng Hollandia. Als je daar staat begrijp je in een klap waarom juist op die plek een fort is gebouwd .
De reis er naar toe is een onderneming. Is dat het wel waard?
Dubbel en dwars. Juist het feit dat je er wat moeite voor moet doen om er te komen, zorgt ervoor dat het nog een tamelijk onbedorven paradijs is gebleven. Er zijn wel wat toeristen die de eilanden hebben ontdekt, maar het zijn er nog heel erg weinig gelukkig. Dat geeft je als bezoeker veel ruimte om in je eigen tempo alles goed te bekijken. Je zit altijd eerste rang.
