Reis met Klaas Kornaat naar het Engeland van Winston Churchill

Success is not final, failure is not fatal: it is the courage to continue that counts.
(Winston Churchill)

De reis door Zuid-Engeland is bedoeld om de plaatsen te bezoeken die een rol hebben gespeeld in het leven van Winston Churchill (1874-1965), staatsman en leider van het Verenigd Koninkrijk tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn reputatie is groot, niet alleen in Engeland, en hij geldt zonder twijfel als een van de belangrijkste persoonlijkheden van de twintigste eeuw. We bekijken zijn leven en werken in een wat breder verband, waarbij hij staat als ultiem symbool van de macht en ambities van het Britse wereldrijk. Want niet toevallig omspant zijn leven de jaren van Queen Victoria, toen de zon spreekwoordelijk nooit onderging in het British Empire en de politiek in Londen wereldwijde consequenties had. Zijn staatsbegrafenis daarentegen was een somber spektakel in een land dat economisch was vastgelopen terwijl wereldschokkende beslissingen al lang niet meer in Londen werden genomen. Wat was er in de tussentijd gebeurd?

Klaas Kornaat, historicus, was verbonden aan het Centrum voor Bedrijfsgeschiedenis van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij hield zich onder meer bezig met toepassingen van historisch onderzoek op internet, in opdracht van onder andere het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde en de Tweede Kamer. Hij schreef onder meer het boek Oorlogen en vredesmissies, een overzicht van de inzet van Nederlandse militairen van 1940 tot heden.

Als voorbereiding en inspiratie voor deze reis kunt u hier de online lezing terugkijken die Klaas Kornaat eerder dit jaar voor Historizon verzorgde over het leven van Winston Churchill.

Reisprogramma:

Dag 1 – Calais-Dover-Londen

There’ll be bluebirds over
The white cliffs of Dover
Tomorrow, just you wait and see.
(Vera Lynn)

Na aankomst in Dover vormt het Castle het fraaie decor vormen voor een historische inleiding. In Dover is het Europese vasteland bijna tastbaar, maar toch ruim 30 kilometer weg. Hier zijn zowel een Romeinse vuurtoren, een middeleeuwse burcht als het hoofdkwartier van de ‘naval operations’ in 1940-1945 te vinden. De ideale plaats om aan te geven dat de Britten en hun eiland al ruim twintig eeuwen in het centrum van de Europese geschiedenis staan.
Het is wat afhankelijk van de plaats van het hotel in Londen, maar in de avond kan wellicht een korte wandeling plaatsvinden naar een opvallende plek in de hoofdstad, restanten/monumenten van de grandeur van het Empire zijn bijna overal te vinden.

Dag 2 – Londen

We would rather see London laid in ruins and ashes than that it should be tamely and abjectly enslaved.
(Winston Churchill)

In Londen wordt men bijna onbeperkt geconfronteerd met geschiedenis. Het is de kunst een aantal highlights te kiezen zonder overvoerd te raken. Deze dag is opgebouwd uit drie elementen:

• Bezoek aan de Churchill War Rooms (hoofdkwartier tijdens WOII en biografisch overzicht leven Churchill)
• Een wandeling door Londen met standbeeld het Churchill/Houses of Parliament/Cenotaph/Westminster Abbey waarbij allerlei elementen uit WOII de revue passeren (inzet vrouwen, Battle of Britain, Bomber Command).
• Bezoek aan het Imperial War Museum (V2, uniformen, concentratiekampen/opstellingen met alle belangrijke episodes uit WOII)

Dag 3 – Sporen van WOII

Sometimes it is the people who no one imagines anything of who do the things that no one can imagine.
(Alan Turing)

Een korte rit naar Bletchley Park, het hoofdkwartier van de Government Code and Cypher School, waar onder leiding van Alan Turing en anderen de Duitse Enigma-code werd gebroken, misschien wel een van de beslissende momenten in WOII en de uiteindelijke geallieerde overwinning. Alles in het diepste geheim, na de oorlog werden alle machines vernietigd. De gebouwen en barakken zijn nog in fraai bewaarde staat en mensen ‘die er bij waren’ hebben de baanbrekende computers ‘Bombe’ & ‘Colossus’ in de originele staat herbouwd.

Na weer een korte rit brengen we een bezoek aan Coventry, waar de Duitse bombardementen (Blitz, 1940) voor grootschalige verwoesting zorgden. Symbool van verzoening is de herbouwde Coventry Cathedral, een indrukwekkend modern bouwwerk, waar bij de opening het War Requiem van Benjamin Britten werd opgevoerd. Er bestaan nauwe banden met andere gebombardeerde steden als Rotterdam en Dresden.

’s Avonds naar Oxford, met eventueel een avondwandeling in een van de ‘hoofdsteden van de Britse elite’.

Dag 4 – Winston Churchill, Britse upper class van de wieg tot het graf

Great battles, won or lost, change the entire course of events, create new standards of values, new moods, new atmospheres, in armies and in nations, to which all must conform.
(Winston over zijn voorvader John Churchill, Duke of Marlborough)

In de morgen rijden we naar Blenheim Palace, het geboortehuis van Churchill en een fraai bewijs van alle elementen die de Britse elite kenmerken. We maken een wandeling door de tuinen. Aansluitend rijden we naar St Martin’s Church in nabijgelegen Bladon, waar op het kleine kerkhof het graf van het echtpaar Churchill te vinden is.

Rit terug naar zuidkant Londen..

Dag 5 – Winston Churchill, staatsman en schilder

A day away from Chartwell is a day wasted.
(Winston Churchill)

We bezoek Chartwell, het landgoed waar Churchill woonde van 1922 tot 1965, met onderbrekingen in verband met zijn plichten in Londen (1940-1945 & 1951-1953). Hier schreef hij zijn boeken, smeed plannen met vrienden en geestverwanten, zocht er rust en bespiegeling en schilderde zijn fameuze doeken.

Dag 6 – Terug naar het vasteland

We are all inclined to judge ourselves by our ideals; others by their acts.
(Harold Nicolson)

Voor we terugreizen bezoeken we landgoed Sissinghurst, domein van het zeer kleurrijke echtpaar Harold Nicolson & Vita Sackville-West, tijdgenoten van Churchill, ook upper class, waar alle elementen van de afgelopen reis nog eens langskomen uit een ander perspectief. Wereldberoemde tuinen, unieke wandeling. Stop voor de boot wellicht Canterbury, zetel van het hoofd van de Anglicaanse kerk en schilderachtig centrum.