In de meidagen van 1940 was de Grebbeberg het toneel van hevige gevechten tussen Nederlandse en Duitse troepen tijdens de Duitse invasie van Nederland. Op 10 mei 1940 staken Duitse troepen de grens over en vielen Nederland binnen. De Nederlandse troepen werden gealarmeerd en namen posities in langs de Grebbelinie, waaronder de Grebbeberg.
In de vroege ochtend van 11 mei 1940 begonnen de Duitsers aan hun opmars langs de Grebbelinie. Nederlandse troepen probeerden tevergeefs de Duitse opmars te stoppen. De Duitsers veroverden diverse posities langs de linie en rukten op richting de Grebbeberg.
Op 12 mei 1940 braken de Duitsers door de Nederlandse linies en veroverden ze de Grebbeberg. Nederlandse troepen trokken zich terug naar de Betuwe. Op 13 mei 1940 consolideerden de Duitsers hun posities op de Grebbeberg en voerden ze patrouilles uit in de omgeving. Nederlandse troepen voerden tegenaanvallen uit vanuit de Betuwe, maar deze hadden weinig succes.
Op 14 mei 1940 stonden Nederlandse troepen onder zware druk en moesten ze zich terugtrekken naar de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De Duitsers hadden de Grebbeberg volledig onder controle. Bij de gevechten op de Grebbeberg zijn veel Nederlandse en Duitse soldaten om het leven gekomen. De strijd om de Grebbeberg geldt als een van de zwaarste gevechten tijdens de Duitse invasie van Nederland in 1940.
Belangrijke monumenten en gedenkplaatsen
- Militair Ereveld Grebbeberg: Op dit ereveld liggen meer dan 800 Nederlandse militairen begraven die omkwamen tijdens de gevechten op de Grebbeberg en in de omgeving.
- Cunerakerk: In de Cunerakerk zijn diverse herdenkingsmonumenten te vinden voor de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, waaronder het verzetsmonument en het graf van majoor Jacometti.
- Grebbeberg-monument: Dit monument, gelegen op de top van de Grebbeberg, herinnert aan de hevige gevechten die hier hebben plaatsgevonden.
- Kazematten: Op diverse plekken op de Grebbeberg zijn kazematten te vinden, versterkte schuilplaatsen voor militairen. Sommige zijn opengesteld voor publiek.
Marinus van der Geijs
In deze korte reportage van RTV Utrecht volgens we de belevenissen van soldaat Marinus van der Geijs in de bange meidagen van 1940, wanneer hij en zijn kameraden uit alle macht vechten tegen de binnenvallende Duitsers. (C) RTV Utrecht
Literatuur
Een selectie van de belangrijkste boeken geschreven over de Grebbeberg en de meidagen van 1950:
- Slag om de Grebbeberg : Strijd om Wageningen en Rhenen in mei 1940 / Saskia Minjon, Uitgeverij Matrijs, 2015
- De slag om de Grebbeberg : Verslag van een ooggetuige / Hendrik van Heerde. – Just Publishers, 2019
- Grebbelinie 1940 / E.H. Brongers. – Uitgeverij Aspekt, 2002
- Strijd om de Grebbeberg / Hennie Vaessen. – Pelikaanpers, 2015
- Tot de laatste man en de laatste patroon : Gevechtsveldgedrag en heldendom, 11 mei 1940 / Harmen Hoogenboom. – Uitgeverij Aspekt, 2021
- Mei 1940 : De strijd op Nederlands grondgebied / Herman Amersfoort en Piet Kamphuis. – Uitgeverij Boom, 2012
- De Grebbelinie : Een cultuurhistorische gids / Bert Rietberg. – Uitgeverij Matrijs, 2019
Websites
De belangrijkste websites over de geschiedenis van de Grebbeberg en de Tweede Wereldoorlog
Bezoek met Historizon
de Grebbeberg en voorstelling ‘Schrijven aan een dode’
vrijdag 12 mei 2023
Op vrijdag 12 mei organiseert Historizon programma in Rhenen en Wageningen waarbij de gebeurtenissen in de meidagen van 1940 centraal staat. We beginnen met koffie/thee in de buurt van station Rhenen. We maken we een uitgebreide wandeling met een gids over de Grebbeberg, waarbij we zullen stilstaan bij verschillende plekken die herinneren aan de strijd in mei 1940. Uiteraard bezoeken we ook het militair ereveld.
Na deze rondleiding verplaatsen we ons naar Wageningen, waar we de theatervoorstelling ‘Schrijven aan een dode’ zullen bijwonen.
