Saint Nazaire is een kustplaats in het westen van Frankrijk, gelegen aan de monding van de Loire-rivier. Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelden de bunkers van Saint Nazaire een belangrijke rol in de verdediging van de Duitse bezetter tegen mogelijke aanvallen van de geallieerden.

In september 1940 verhuisde het 7e flottielje onderzeeërs van de Duitse Marine van Kiel naar Saint-Nazaire in Frankrijk om zo een belangrijker rol te kunnen spelen in de slag om de Atlantische Oceaan. Om deze onderzeeboten te beschermen werden enorme bunkercomplexen gebouwd. In Saint-Nazaire maar ook in Lorient, La Rochelle en Bordeaux verschenen enorme betonnen bouwwerken waarin de onderzeeboten veilig lagen voor luchtaanvallen.

De bunkers werden gebouwd tussen 1941 en 1942 door de Organisation Todt, een Duitse organisatie die verantwoordelijk was voor de bouw van verdedigingswerken tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het doel van de bunkers was om de haven van Saint-Nazaire te beschermen tegen mogelijke aanvallen van geallieerde schepen. De bunkers werden bewapend met kanonnen en mitrailleurs en werden bemand door Duitse soldaten.

Operation Chariot

Op 28 maart 1942 vond de Operation Chariot plaats, een Britse commando-operatie gericht op het vernietigen van de droogdokken van Saint-Nazaire. De droogdokken waren essentieel voor de Duitse marine, omdat hier onder andere de grote slagschepen gerepareerd konden worden. Het was een zeer gevaarlijke operatie, omdat de geallieerden door het zware vuur van de Duitse bunkers moesten breken om de droogdokken te kunnen bereiken. Uiteindelijk slaagden de geallieerden erin om de droogdokken te vernietigen en zware schade toe te brengen aan de Duitse marine.

De bunkers van Saint-Nazaire speelden dus een belangrijke rol in de verdediging van de Duitse bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog werden de bunkers niet afgebroken, maar werden ze een herinnering aan deze donkere periode in de geschiedenis van Saint-Nazaire.

Vandaag de dag zijn er nog veel plaatsen en musea in Saint-Nazaire die getuigen van de Tweede Wereldoorlog:

  • Escal’Atlantic: Dit museum is gewijd aan de geschiedenis van trans-Atlantische scheepvaart en heeft een tentoonstelling over de aanval op Saint-Nazaire in 1942. Bezoekers kunnen ook een rondleiding maken door een onderzeeër.
  • Bunker van de commandant: Deze bunker was de commandopost van de Duitse verdediging en werd bewoond door de commandant van de marinebasis van Saint-Nazaire. Bezoekers kunnen een rondleiding maken door de bunker.
  • Le mémorial de la résistance: Dit museum is gewijd aan de geschiedenis van het verzet in Saint-Nazaire tijdens de Tweede Wereldoorlog. Bezoekers kunnen hier meer leren over de heldhaftige daden van de lokale bevolking tegen de Duitse bezetter.
  • Batterie de Mauve: Deze batterij is een van de vele verdedigingswerken die door de Duitsers werden gebouwd om de haven van Saint Nazaire te beschermen. Het kanon is nog steeds op zijn oorspronkelijke locatie te zien.
  • Monument du Commando: Dit monument herdenkt de slachtoffers van de Operatie Chariot in 1942, waarbij Britse commando’s de droogdokken van Saint-Nazaire vernietigden.

Impressie

Deze video van Nick Cooke uit 2015 geeft een indruk van de bunkers in Saint-Nazaire.
(Bron: YouTube kanaal van Nick Cooke)

Literatuur

Een selectie van de belangrijkste boeken geschreven over Saint-Nazaire en de Tweede Wereldoorlog:

  • “The Greatest Raid of All” door C.E. Lucas Phillips: 1958
  • “Saint-Nazaire: Operation Chariot – 1942” door James Dorrian: 1975
  • “La France sous les bombes alliées” door Jean Lopez: 2013
  • “Le Mur de l’Atlantique en Vendée” door Patrick Dubois: 2007
  • “Saint-Nazaire et la guerre 1939-1945” door Jean-Claude Guérin: 2010
  • “Hitler’s Atlantic Wall: Pas de Calais” door Paul Williams: 2018
  • “Batailles dans le ciel: Saint-Nazaire 1942” door Alain Le Ray: 2013
  • “The Atlantic Wall (1): France” door Steven J. Zaloga: 2007
  • “Les défenses de la côte Atlantique en 1940” door Philippe Masson: 1990
  • “The Guns at Last Light: The War in Western Europe, 1944-1945” door Rick Atkinson: 2013

Websites

De belangrijkste websites over de geschiedenis van Saint-Nazaire en de Tweede Wereldoorlog in Frankrijk:

  • www.saint-nazaire-tourisme.com: Op deze website vind je uitgebreide informatie over de geschiedenis van Saint Nazaire, inclusief de Tweede Wereldoorlog. Er zijn ook verschillende rondleidingen beschikbaar, waaronder een rondleiding langs de bunkers.
  • www.loireavelo.fr: Deze website biedt informatie over de fietsroute langs de Loire-rivier, inclusief informatie over de geschiedenis van Saint Nazaire en de bunkers.
  • www.memorial-pegasus.org: Dit museum in Normandië is gewijd aan de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, inclusief de landing van de geallieerden in Normandië. Het museum heeft een uitgebreide collectie artefacten en documenten, waaronder ook informatie over Saint Nazaire.
  • www.worldwar2tourfrance.com: Deze website biedt verschillende rondleidingen aan door heel Frankrijk, waaronder een rondleiding langs de bunkers van Saint Nazaire.
  • www.historyhit.com: Deze website biedt verschillende podcasts en video’s aan over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, inclusief enkele afleveringen over Saint Nazaire en de bunkers.

Films

  • “Theirs is the Glory” (1946): Gebaseerd op het verzet van Britse troepen tegen Duitse verdediging in de straten van de stad. De film toont authentieke beelden van de ruïnes van de stad en de verwoestingen na de slag.
  • “The Gift Horse” (1952): Deze film vertelt het verhaal van een Brits schip dat in de haven van Saint-Nazaire wordt opgeblazen om de Duitse verdediging te vernietigen en de haven onbruikbaar te maken.
  • “Attack on the Iron Coast” (1968): Deze film vertelt het verhaal van een groep commando’s die de verdediging van de Duitse kust en Saint-Nazaire willen vernietigen door een van de grootste kanonnen van de Duitsers te vernietigen.
  • “The Sea Wolves” (1980): Deze film is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van een groep Britse gepensioneerde legerofficieren die tijdens de Tweede Wereldoorlog een geheime missie uitvoerden om de Duitse schepen in de haven van Goa, India te vernietigen, die een bedreiging vormden voor de geallieerde troepen in Saint-Nazaire.
  • “The Dam Busters” (1955): Deze film vertelt het verhaal van Operatie Chastise, een aanval op de Duitse dammen in het Ruhrgebied in Duitsland, die de Duitse oorlogsproductie zwaar zou treffen. Hoewel deze film zich niet afspeelt in Saint-Nazaire, zijn er parallellen tussen de strategieën die werden gebruikt bij de aanval op de dammen en de aanval op de haven van Saint-Nazaire.
  • “The Saint Nazaire Raid” (2015): Vertelt het verhaal van de geallieerde aanval op de haven van Saint-Nazaire in 1942. De film is gebaseerd op de getuigenissen van veteranen en archiefmateriaal en biedt een gedetailleerde reconstructie van de missie.

The Saint Nazaire Raid

Trailer van de film The Saint Nazaire Raid uit 2015.
Bron: YouTube-kanaal Pen and Sword

Reis met Historizon naar Saint-Nazaire en Lorient

27 juni t/m 1 juli 2023

Met Arjan Segers reizen we naar Normandië om de bunkers te bezoeken en om meer te ervaren over de rol deze regio tijdens de Tweede Wereldoorlog. We bezoeken onder meer Mimoyecques, Saint-Nazaire, Lorient, de Atlantic Wall, Lille en de vele monumenten van de Slag om Normandië.

De bunkers van Saint-Nazaire – 27 juni t/m 1 juli 2023